TRAFİK VE ÇEVRE BİLGİSİ DERSİ 1

A) GENEL TARİFLER

TRAFİK: Yayaların ve araçların karayolları üzerindeki hal ve hareketleridir.

KARAYOLU (YOL) : Trafik için, kamunun yararlanmasına açık olan arazi şeridi, köprüler ve alanlardır.

GEÇİŞ ÜSTÜNLÜĞÜ: Görev sırasında, belirli araç sürücülerinin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokmamak şartı ile trafik kısıtlama ve yasaklarına bağlı olmamalarıdır.

GEÇİŞ HAKKI: Yayaların veya araç kullananların, yolu kullanmak sırasındaki öncelik hakkıdır.

DURMA: Her türlü trafik zorunlulukları dışında araçların insan indirmek ve bindirmek, eşya yüklemek, boşaltmak veya beklemek amacıyla kısa süre için durdurulmasıdır.

PARKETME: Araçların, durdurma ve duraklaması gereken haller dışında bırakılmasıdır.

 

B) KARAYOLU İLE İLGİLİ TARİFLER

İKİ YÖNLÜ KARAYOLU: Taşıt yolunun her iki yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur.

TEK YÖNLÜ KARAYOLU: Taşıt yolunun yalnız bir yöndeki taşıt trafiği için kullanıldığı karayoludur.

BÖLÜNMÜŞ KARAYOLU: Bir yöndeki trafiğe ait taşıt yolunun bir ayırıcı ile belirli şekilde diğer taşıt yolundan ayrılması ile meydana gelen karayoludur.

ERİŞME KONTROLLÜ KARAYOLU (Otoyol – Ekspres yol) : Özellikle transit trafiğe tahsis edilen, belirli yerle ve şartlar dışında giriş ve çıkışın yasaklandığı, yaya, hayvan ve motorsuz araçların giremediği, ancak izinli motorlu araçların yararlandığı ve trafiğin özel kontrole tabi tutulduğu karayoludur.

GEÇİŞ YOLU: Araçların bir mülke girip çıkması için yapılmış olan karayolu üzerinde bulunan kısmıdır.

BAĞLANTI YOLU: Bir kavşak yakınında karayolu taşıt yollarının birbirine bağlanmasını sağlayan, kavşak alanı dışında bulunan karayoludur.

BANKET: Yaya yolu ayrılmamış karayolunda, taşıt yolu kenarı ile şevbaşı veya hendek iç üst kenarı arasında kalan ve olağan olarak yayaların ve hayvanların kullanacağı, zorunlu hallerde de araçların faydalanabileceği kısımdır.

PLATFORM: Karayolunun, taşıt yolu (kaplama) ile yaya yolu (kaldırım) veya banketinden oluşan kısmıdır.

KAVŞAK: İki veya daha fazla karayolunun kesişmesi veya birleşmesi ile oluşan ortak alandır.

TALİ YOL: Genel olarak üzerindeki trafik yoğunluğu bakımından bağlandığı yoldan daha az önemde olan yoldur.

ANAYOL: Ana trafiğe açık olan ve bunu kesen karayolundaki trafiğin bu yolu geçerken veya bu yola girerken, ilk geçiş hakkını vermesi gerektiği işaretlerle belirlenmiş karayoludur.

OKUL GEÇİDİ: Genel olarak okul öncesi, ilköğretim ve orta dereceli okulların çevresinde özellikle öğrencilerin geçmesi için taşıt yolundan ayrılmış ve trafik işaretiyle belirlenmiş alandır.

DEMİRYOLU GEÇİDİ (Hemzemin Geçit): Karayolu ile demiryolunun aynı seviyede kesiştiği bariyerli veya bariyersiz geçitlerdir.

C) ARAÇLARA İLİŞKİN TANIMLAR

OTOMOBİL: Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka en çok yedi oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır. Bunlardan taksimetre veya tarife ile yolcu taşıyanlara "taksi otomobil", adam başına ücretle yolcu taşıyanlara "dolmuş otomobil" denir.

MİNİBÜS: Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka sekiz ile on dört oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır.

OTOBÜS: Yapısı itibariyle, sürücüsünden başka en az on beş oturma yeri olan ve insan taşımak için imal edilmiş bulunan motorlu taşıttır. Troleybüsler de bu sınıfa girer.

KAMYONET: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3500 kg.'ı geçmeyen ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıttır.

KAMYON: İzin verilebilen azami yüklü ağırlığı 3500 kg.'dan fazla olan ve yük taşımak için imal edilmiş motorlu taşıtlardır.

ÇEKİCİ: Römork ve yarı römorkları çekmek için imal edilmiş olan ve yük taşımayan motorlu taşıtlardır.

ARAZİ TAŞITI: Karayollarında yolcu ve yük taşıyabilecek şekilde imal edilmiş olmakla beraber, bütün tekerlekleri motordan güç alan ya da alabilen motorlu taşıttır.

GABARİ: Araçların, yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçüdür. (Genişlik:2,5 m; Yükseklik:4 m)

AZAMİ AĞIRLIK: Taşıtın güvenle taşıyabileceği azami yüklü ağırlığı.

DİNGİL AĞIRLIĞI: Araçta aynı dingile bağlı tekerleklerden, karayolu yapısına aktarılan ağırlıktır. (Tek dingil: 10 ton, iki dingil 18 ton)

 

TRAFİK POLİSİNİN HAREKETLERİ

Trafik polisinin duruş ve pozisyonuna göre, polis hazır olda veya kollarını açmış ise trafik polisinin ön ve arka kısmı trafiğe kapalı, sağ ve sol tarafı trafiğe açıktır


Trafik polisi elinin birini havaya kaldırmışsa bütün yollar trafiğe kapalıdır.

 

IŞIKLI TRAFİK İŞARET CİHAZLARI

1) Kırmızı ışık: Yolun trafiğe kapalı olduğunu gösterir. Aksine bir işaret yoksa durup beklenir.

2) Sarı ışık: Uyarı anlamındadır. Kırmızı ışıkla birlikte yanarsa hazırlan yol trafiğe açılmak üzeredir. Yeşil ışıkla birlikte yanarsa yol trafiğe kapanmak üzeredir.

3) Yeşil ışık: Yolun trafiğe açık olduğunu gösterir.

4) Fasılalı ışık: Kırmızı ise dur, sarı ise dikkatli geç anlamındadır.

5) Yazılı ve sesli ışık: Araç trafiğine göre yaya trafiğini düzenler ve yayalara hitap eder.

 

YOL ÇİZGİLERİ

Devamlı yol çizgileri: İki şerit ve iki yönlü karayolunda, dönemeç tepe üstü, kavşak yaya ve okul geçidi, demiryolu geçidi, dar köprü ve tünel gibi yerlerin yaklaşımında şerit değiştirilemeyeceğini ve öndeki araçların geçilemeyeceğini belirler.

Kesik yol çizgileri: Trafik kurallarına uymak şartıyla sürücülerin, yol ve trafik durumuna uygun olduğunda, öndeki araçları geçmek için şerit değiştirebileceğini gösterir.

Devamlı ve kesik yol çizgileri: Yan yana çizilmiş devamlı ve kesik yol çizgilerinin bulunduğu yerlerde sürücüler, manevra başlangıcında kendilerine en yakın olan çizginin anlamına göre davranırlar.

Yan yana iki devamlı çizgi: Bu çizgi, yolu bölünmüş yol durumuna getirdiğinden, bu çizgi boyunca karşı yönün kullandığı şeritlere girilmez.

NOT: Bir kişi sürekli olarak 5 saat, yarım saat dinlendikten sonra 4 saat daha araç kullanabilir. 24 saatte bir kişi toplam 9 saat araç kullanabilir.

NOT: Alkollü iken araç kullananlara para, puan ve 3 ay trafikten men cezası verilir. Uyuşturucu kullananlara sürekli olarak trafikten men, para ve hapis cezası verilir.

NOT: Bir yıl içinde 100 hata puanını dolduranlara 2 ay trafikten men, aynı yıl içerisinde 2 defada 100 hata puanını dolduranlara 4 ay trafikten men, 3 defa dolduranlara tamamen trafikten men cezası verilir.

 

KARAYOLUNUN KULLANILMASI KURALLARI

Karayolları, toplumun her kesiminin yararlandığı, kamuya açık, dolayısıyla, konulan kurallara, kısıtlamalara, yasaklara uyulması gereken yerlerdir. Karayollarımızda trafiğin akışı sağdandır. Aksine bir işaret veya hüküm bulunmadıkça araç sürücüleri aşağıdaki kurallara uymak zorundadır.

Sürücüler;

1) Araçlarını, durumun elverdiği oranda gidiş yönüne göre yolun en sağından sürmek.

2) Yol çok şeritli ise, trafik durumuna göre hızının gerektirdiği şeritten gitmek.

3) Şerit değiştirmeden önce, gideceği şeritte araçların güvenle geçişlerinin tamamlamalarını beklemek.

4) Trafiği aksatacak ya da tehlikeye sokacak şekilde şerit değiştirmemek.

5) Gidişe ayrılan yol bölümünün en sol şeridini sürekli olarak işgal etmemek.

6) İki yönlü, dört veya daha fazla şeritli yollarda, motosiklet, otomobil, kamyonet, minibüs ve otobüs dışındaki araçları sürenler, geçme ve dönme dışında en sağ şeridi izlemek zorundadırlar.

Ayrıca sürücülerin;

1) Geçme, durma, duraklama, dönme ve park etme gibi haller dışında şerit değiştirmeleri.

2) İki şeridi birden kullanmaları.

3) Araçların cinsine ve hızına uygun olmayan şeritten gitmeleri.

4) Kavşaklara yaklaşırken, yerleşim yerleri içinde 30 metre, dışında 150 metre mesafe içinde şerit değiştirmeleri.

5) İşaret vermeden şerit değiştirmeleri Yasaktır

 

HIZ KURALLARI

Aksine işaret bulunmadıkça yerleşim yeri dışında ve içinde römorksuz taşıt cinsleri için en çok hız sınırları aşağıda gösterilmiştir.

ARACIN CİNSİ

Yerleşim yerlerinde

Yerleşim yeri dışında

Otomobillerde

50km/s

90km/s

Otobüs, minibüs, kamyon ve kamyonetlerde

50km/s

80km/s

Arazi taşıtlarıyla motosikletlerde

50km/s

70km/s

Tehlikeli madde taşıyıcılar ile özel yük taşıma izni belgesiyle veya özel izin belgesiyle karayoluna çıkan araçlarda

30km/s

50km/s

Motorlu bisiklet ve bisikletlerde

30km/s

50km/s

Traktör, arızalı bir aracı çeken araçlarda ve iş makinesinde

20km/s

20km/s

Not: Römorksuz bir araca römork takılırsa, aracın hızı saate 10 km. daha düşük olmalı.

Takip mesafesi: Hareket halindeki iki araç arasındaki mesafeye denir. Takip mesafesi hızın yarısı kadar mesafedir. Örneğin hızı 90km /s olan bir aracın takip mesafesi 45m olmalıdır.

Not: Bir aracın 2 saniyede kat ettiği yol takip mesafesi kadardır.

 

ÖNDEKİ ARACI GEÇME KURALI

Sürücülerin önlerinde giden aracı geçmeleri için:

1) Arkasından gelen bir başka sürücünün geçmeye başlamamış olmasına,

2) Önünde giden sürücünün bir başka aracı geçme niyetini belirten uyarma işaretini vermemiş bulunmasına.

3) Geçeceği aracın hızıyla, geçme esnasındaki kendi hızını da dikkate alarak, iki yolarda da karşıdan gelen trafik dâhil, yolu kullananların tümü için tehlike veya engel yapmadan geçme için kullanacağı şeridin yeteri kadar ilerisinin görüşe açık ve boş olmasına.

4) Geçişin, geçilen araçlar için bir güçlük yaratmayacak şekilde ve araçlarının bu geçişe uygun durumda bulunmasına Dikkat Etmeleri Mecburidir